Kerkmuziek als verbinding
Deze inzending is van Oscar Wasmann van de Oudkatholieken, musicus. Hij zingt in beide cantorijen.
Zondag 25 juni tijdens de preek in de Willibrordparochie hoorde ik dat ziel zo’n zweverig onderwerp is. Dat klopt, vanaf de aarde gezien. Andersom, vanuit de ziel beschouwd, is alles op aarde zo tijdelijk, ongegrond, lelijk, dood, zinloos, een illusie. Gelukkig zijn die twee niet los van elkaar, hebben zielen voeten op aarde gekregen en is de aarde geen zielloze bedoening. Hoe ik dat allemaal weet? Nou, gewoon, ik ben musicus en woon dus precies tussen hemel en aarde in.
Wat is muziek dan?
Wel, met die vraag hebben geleerden uit allerlei hoeken hun hersens gepijnigd. Ik heb heel wat esthetici, in kunst gespecialiseerde filosofen, gelezen en gesproken. Bedroevend, de wetenschap heeft er eigenlijk geen antwoord op. Haar grond is objectieve waarneming, die van een afstandelijkheid is die je bij muziek niet kan gebruiken, of een idee. Ik vind die ideeën bijna steeds te klein, de mens staat er centraal. Haar gereedschap is het menselijk redeneren, dat afhankelijk van zo’n vooronderstelling of indruk een bepaalde kant op gaat; over zweverigheid gesproken. Maar gelukkig zijn er ook kunstenaars en hoeft het niet zo moeilijk te zijn.
Muziek of wat daarvoor doorgaat kun je haast overal horen, in een concert, in de kerk, dat is duidelijk, maar bent u zich bewust van hoeveel er tot u komt uit luidsprekers in winkels, werkruimtes en wachtkamers, van de achtergrondmuziek in films? Ik wel, want ik ben geïnteresseerd in de overgang van bewust naar onbewust. Muziek wordt bewust ingezet om de klant, de burger in het algemeen, op onbewust niveau te beïnvloeden. Het bewustzijn is maar een dun laagje op een groot onbekend geheel.
Gelukkig kunnen wij zelf onze muziek maken. Waar dat het meest gedaan wordt, nog steeds, is de kerk! U bent zo bevoorrecht. Alle kerken doen dat anders, met of zonder cantorij, orgel, piano, combo, dans, tekst, allerlei muziekstijlen; hier neuriet men waar wat voor zich uit, daar wordt vol overgave gezongen. Tekst die u zingt wordt door de melodie in uw binnenste gedragen.
Muziek verbindt, muziek van een andere kerk beluisteren en meezingen bevordert de oecumene. Ieder wordt zich meer bewust van de eigen identiteit en gaat die andere waarderen, een groot cadeau aan elkaar. Dat is het tegengestelde van inleveren. Ik kan dat met muziek uitleggen. In meerstemmige muziek zijn de verschillende stemmen zo gecomponeerd, dat als ze tegelijk klinken elkaar mooi maken. Daar is een mooi woord voor, ‘afstemmen’. Daar heb ik een puzzeltje over gemaakt: twee simpele liedjes, schijnbaar onverenigbaar, het ene wat klef en het andere eigenzinnig, die als duet een nieuwe tekst opleveren.
(Oplossing: “… wij op elkaar afstemmen, op elkaar afstemmen. Hoor!”)