1. Openingswoord
Beste bidders voor de vrede!
Wie is er niet vóór vrede? Iedereen toch? En toch is vrede allesbehalve vanzelfsprekend. Bijna dagelijks worden we hier bij bepaald door de oorlog in de Oekraïne. Al was het maar door de gestegen gasprijzen. Nu er weer een oorlog woedt in Europa, zijn velen ook anders gaan denken over het belang van een goed uitgerust leger. Na vele jaren van bezuinigingen wordt er weer in defensie geïnvesteerd. Je kunt daar van alles van vinden. In deze vredesoverweging wil ik met u nadenken over strijden. Vrede is namelijk niet alleen het nalaten van iets. Je moet er ook iets voor doen.
2. Bijbeltekst
“Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede.”
(Romeinen 12, 21)
3. Korte overweging
De apostel Paulus maakt hier van vrede een werkwoord. In een aantal verzen eerder zegt hij: “stel, voor zover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven” (Romeinen 12, 18). Werken aan vrede betekent het goede doen, juist in situaties waarin dit niet vanzelfsprekend is. Paulus spoort de gemeente in Rome aan om zelfs hun vijanden te eten en te drinken te geven. De enige manier waarop het kwade overwonnen kan worden, is het goede te doen. Laat de vergelding maar aan God over. Strijden betekent Bijbels gesproken je afvragen: wat betekent het om in deze concrete situatie het goede te doen? Dat is het enige waartoe wij geroepen worden. De rest mogen wij aan God overlaten. Wanneer Mozes van de Israëlieten het verwijt krijgt dat hij ze in de woestijn heeft gevoerd om ze daar te laten afmaken door de Egyptenaren, antwoordt Mozes hen: “De Heer zal voor u strijden, u hoeft zelf niets te doen.” (Exodus 14, 14). Het monopolie op geweld ligt niet bij mensen, maar bij God. Dat wil niet zeggen dat God een gewelddadige God is, integendeel. Maar dat wij mensen niet het recht hebben om een ander het leven te ontnemen, hoezeer dat in de gegeven omstandigheden (een oorlog) wel gerechtvaardigd zou zijn. Tegelijkertijd is er Eén die voor ons pleit en strijdt. Dat mag een troost zijn in situaties waarin ons onrecht wordt aangedaan.
4. Gebed voor Vrede
Geef vrede Heer, in onze dagen
want geen ander is er
die voor ons strijden zou
dan Gij, onze God.
Amen.
Maarten Luther (1483-1546), naar het Da pacem, Domine
Luther schreef dit lied toen de Turken voor de poorten van Wenen stonden en er in Europa paniek uitbrak. De tekst is ook als één van de gebeden (“Responses”) in de liturgie van de Evensong terecht gekomen in het Book of Common Prayer: “Give peace in our time, o Lord. Because there is none other that fighteth for us, but only thou, o God.”.
Mooi om deze woorden dagelijks te zingen/bidden, juist aan einde van de dag. We mogen uit handen geven, loslaten en de strijd aan God overlaten. In het vertrouwen dat Hij niet zal ophouden voor ons te strijden.
5. Persoonlijke reflectie
Op de radio hoorde ik onlangs een gesprek met een Oekraïnse vrijwilliger die op de oorlogsvelden de lijken borg van omgekomen soldaten. Ook van de vijand, ja zelfs van de Wagner-soldaten. Want, zei hij, iedere soldaat is een mens, een mens met een familie, met ouders, met kinderen… Het voelde voor hem als een heilige plicht om ook de omgekomen soldaten van het Wagner-legioen van een waardig graf te voorzien, want op deze manier bleef de menselijkheid in het geweld van de oorlog bewaard. Zijn woorden raakten mij. Dat er altijd mensen zijn, die het kunnen, om in de uitzichtloosheid van een oorlog, de medemenselijkheid bewaren. Dat er mensen zijn, die in de vijand, de mens kunnen zien.
Ds. Maarten Diepenbroek
Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem
Elke dag van de Vredesweek zal er een vredesoverweging geplaatst worden. Morgen wordt de vredesoverweging verzorgd door Victor Scheijde, priester in het aartsbisdom en parochiaan in de
OKK Arnhem.